Inhoud

• Wat is adrenogenitaal syndroom?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Adrenogenitaal syndroom

Wat is adrenogenitaal syndroom?

Androgenitaal Syndroom (AGS) is een ziekte van de bijnieren. Hierbij maken de bijnieren te veel of juist te weinig hormonen. Het is een erfelijke ziekte die men met de hielprik kan ontdekken.

Bij AGS:

• maken de bijnieren te weinig cortisol (stresshormoon).
  Hierdoor gaat bijvoorbeeld de bloedsuiker omlaag. 
  De hersenen merken dat de bijnieren te weinig cortisol maken. Een hersenklier (hypofyse) gaat dan de bijnieren extra aansporen.
• maken de bijnieren vooral te veel mannelijke geslachtshormonen (androgenen), door de extra aansporing vanuit de hersenen.
• kunnen de bijnieren soms ook te weinig aldosteron maken. Daardoor verliest uw kind te veel zout en water via de nieren in de urine.

Bijnieren liggen net boven de nieren.

De bijnieren maken belangrijke hormonen, zoals cortisol, aldosteron en androgenen. Wat doen deze hormonen?

Cortisol (=stresshormoon):

• Cortisol zorgt voor een goed bloedsuiker. Door cortisol is er genoeg brandstof (suiker) in het bloed komt als dat nodig is, bijvoorbeeld bij stress
• Cortisol zorgt voor het slaap-waakritme.
• Cortisol is belangrijk bij het afweersysteem van het lichaam tegen infecties.

Aldosteron: De nieren halen zout uit het bloed en voeren dit met de urine af. Aldosteron zorgt ervoor dat er via de nieren niet te veel zout uit het lichaam verdwijnt. Zo zorgt aldosteron voor een goede bloeddruk.

Androgenen (geslachtshormonen): Deze hormonen spelen een rol bij de groei en seksuele ontwikkeling van mensen, bijvoorbeeld bij de lichaamsbeharing.

De oorzaak van AGS is een ‘fout’ (afwijking) in een gen.

• Door deze fout in het gen werkt het enzym (21 hydroxylase) niet of veel minder goed. Dit enzym is nodig voor de aanmaak van de hormonen in de bijnier. 
• Daardoor maken de bijnieren niet genoeg cortisol en aldosteron.
• Door het tekort aan cortisol blijft de hypofyse (klier onderaan de hersenen) de bijnieren aansporen om cortisol te maken.
• De bijnieren worden hierdoor groter. Maar ze kunnen maar één soort hormoon maken: androgenen. Hierdoor ontstaan teveel androgenen.

AGS is erfelijk. Een kind krijgt AGS als beide ouders de afwijking in het gen hebben doorgeven.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Bij stress kan een ernstige of zelfs levensbedreigende situatie ontstaan voor kinderen met AGS. Voorbeelden van stressvolle situaties zijn:

• ziek zijn (met koorts of zonder koorts)
• pijn
• veel psychische stress
• een medische ingreep of operatie.

In zulke situaties maken de bijnieren van uw kind niet genoeg cortisol. Maar dat wel nodig is bij stress.

Uw kind heeft dan zo snel mogelijk extra medicijnen nodig (hydrocortison of cortisonacetaat). Dit kan door medicijnen in te nemen of met een noodinjectie met hydrocortison. Zonder deze medicijnen kan een bijniercrisis ontstaan. Dit kan levensbedreigend zijn.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Bijnierschorshormonen om in te nemen
Bijnierschorshormonen, ofwel corticosteroïden, om in te nemen, schrijft de arts voor om het tekort aan cortisol aan te vullen. Hierdoor remmen ze de overmatige aanmaak van bijnierschorshormoon. Voorbeelden zijn cortison, fludrocortison, hydrocortison en prednisolon.