Inhoud

• Wat is astma bij kinderen?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Astma bij kinderen

Wat is astma bij kinderen?

Astma is een ziekte van de buisjes in de longen. Als je ademt, gaat er lucht door deze buisjes naar je longen.

1. Normaal zijn de longbuisjes wijd genoeg om makkelijk in en uit te ademen.
2. Bij astma zijn de longbuisjes overgevoelig.
   Bij sommige prikkels trekken de spiertjes rondom de longbuisjes samen. Daardoor worden ze tijdelijk nauwer. Ademen gaat moeilijker en uw kind wordt benauwd.
3. Het slijmvlies aan de binnenkant van de longbuisjes raakt ontstoken.
   Het wordt dik en er komt meer slijm. Daardoor is er in de buisjes minder ruimte om te ademen.

De cijfers van de tekst horen bij de cijfers in de afbeelding:

Bij kinderen met astma reageren de longbuisjes op bepaalde prikkels. Uw kind kan voor 1 of meer prikkels overgevoelig zijn. Meestal reageren de longen meteen na de prikkel, soms pas na uren.

Allergische prikkels:

• huisstofmijt: bijvoorbeeld in het matras
• huidschilfers van huisdieren: katten, honden, knaagdieren, paarden
• stuifmeel van bomen of gras (pollen): in het voorjaar en de zomer
• schimmels: vooral in een vochtig huis

Niet-allergische prikkels:

• verkoudheid of griep
• kou, vochtige lucht, stoom, mist
• rook van sigaretten, damp van e-sigaretten, rook van een waterpijp
• vieze lucht (fijnstof) van auto’s, fabriek, houtkachel of vuurwerk
• baklucht, lucht van parfum, deodorant, haarlak, verf of schoonmaakmiddelen
• tijdens of na actief bewegen, rennen of sporten
• gespannen, boos of verdrietig zijn
• sommige medicijnen (bijvoorbeeld ibuprofen)

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Niet roken

Rook nooit in de omgeving van kinderen. En zeker niet bij kinderen met astma.
Rook nooit in huis, ook al is uw kind niet thuis. De rook blijft op muren en meubels zitten, ook als u de ramen openzet.
Zelfs als u buiten rookt, komt de rook op uw kleren, haren en huid. Ook dit is schadelijk voor uw kind.
Als u rookt, probeer te stoppen. Dat kan moeilijk zijn. Vraag dan hulp, bijvoorbeeld via uw huisarts.

Zorg ook dat uw kind zelf niet gaat roken.
Door de rook krijgt uw kind meer last van de astma. Ook werken astma-medicijnen minder goed als uw kind rookt.

Bewegen en sporten

Het kan zijn dat uw kind bij rennen of sporten benauwd wordt. Toch is het belangrijk dat uw kind veel beweegt om fit te blijven. Neem uw kind mee naar buiten en laat het rennen, fietsen en spelen.
Medicijnen inademen maakt de kans klein dat uw kind klachten krijgt bij rennen of sporten.

Kinderen met overgewicht hebben meer last van hun astma. Daarom zijn bewegen en gezonde voeding extra belangrijk als uw kind te zwaar is.

Zo weinig mogelijk prikkels

Heeft u gemerkt voor welke prikkels uw kind gevoelig is? Dan kunt u proberen te zorgen dat uw kind zo weinig mogelijk van deze prikkels krijgt.

• Bij een allergie voor huisstofmijt: Hou de slaapkamer van uw kind zo veel mogelijk stofvrij en droog.
• Bij een allergie voor een huisdier (zoals een kat):
  • Laat uw kind het dier niet aaien of knuffelen. En als het toch gebeurt, laat uw kind daarna dan direct de handen wassen.
  • Laat het dier niet in de slaapkamer.
  • Het kan nodig zijn een ander huis te vinden voor uw huisdier. Huidschilfers van een kat kunnen nog een halfjaar in uw huis blijven. Uw kind kan dus nog een halfjaar klachten houden nadat de kat weg is.
• Bij een allergie voor schimmels: Zorg dat er zo weinig mogelijk vocht in huis is.
  • Zorg steeds voor verse lucht door een klein bovenraam of ventilatie-rooster open te zetten. Doe dit vooral in de keuken, de badkamer en slaapkamer.
  • Zet de afzuiging aan bij koken en douchen. Zo kan de vochtige lucht uit de ruimtes naar buiten.
  • Laat de was buiten drogen of gebruik een wasdroger met afvoer naar buiten.
  • Hou de deur tussen de keuken en de rest van het huis zo veel mogelijk dicht. De deur tussen de badkamer en de rest van het huis ook.
• Bij een allergie voor stuifmeel van gras of bomen (pollen):
  • Volg het weerbericht voor hooikoorts als er veel stuifmeel in de lucht zit.
  • Binnen heeft uw kind het minste last van stuifmeel. Sluit de ramen zodat er minder stuifmeel naar binnen waait.
  • Geef uw kind buiten een zonnebril.
  • Maak het gezicht van uw kind schoon met een washandje nadat het buiten is geweest.
  • Was de haren met water voor het slapen gaan. Dit helpt om stuifmeel weg te spoelen.
• Merkt u dat uw kind benauwd wordt of gaat hoesten door andere prikkels? Zoals rook, baklucht, verflucht of parfum? Probeer dan te zorgen dat uw kind zo weinig mogelijk van die prikkels krijgt.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Speciaal bij astma

• Inhalatie instructie

Krijgt uw kind voor het eerst medicijnen die hij moet inhaleren? Dan kan de apotheker u en uw kind een uitgebreide instructie geven hoe uw kind het beste kan inhaleren. Gebruikt uw kind al langere tijd een inhalator? Dan kan uw apotheker met u en uw kind nagaan of uw kind nog steeds goed inhaleert.

• Keuze voor soort inhalator

De apotheker kan samen met u en uw kind bekijken welke inhalator voor uw kind het best is. Er zijn verschillende soorten inhalatoren. Welke voor uw kind het best is, hangt af van hoe krachtig uw kind kan inademen en hoe goed de coördinatie is tussen het indrukken van de verstuiver en het tegelijk langzaam inademen. Dit kan erg verschillen per levensfase. Kinderen wisselen hierdoor vaak van type inhalator.

• Stoppen met roken

Roken of meeroken kan de astma van uw kind verergeren. In de apotheek kunt u nicotinevervangende middelen kopen die u of uw kind kunnen helpen bij het stoppen met roken. Uw apotheker kan u advies geven over het gebruik van deze middelen.

 

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Bel direct uw huisarts of de huisartsenpost:

• als uw kind ernstig benauwd is of 
• als uw kind na inademen van luchtwegverwijders benauwd blijft. Meestal werken de luchtwegverwijders binnen 5 tot 10 minuten.

Bel op werkdagen met de huisarts:

• als uw kind meer dan 2 keer per week de luchtwegverwijder nodig heeft (extra pufjes voor het sporten tellen niet mee) of 
• als uw kind problemen heeft met het inademen van de medicijnen

Neem de puffer mee als u naar de huisarts gaat. De huisarts kan dan kijken hoe uw kind die gebruikt. Zo nodig doet de huisarts nog eens voor hoe uw kind de medicijnen moet inademen.

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Luchtwegverwijders om te inhaleren
Luchtwegverwijders zijn middelen die de verkramping in de luchtwegen opheffen, zodat u weer makkelijker kunt ademen. Deze middelen moet u inhaleren.

• Kortwerkende luchtwegverwijders werken binnen enkele minuten en de werking houdt een paar uur aan. Ze zijn bedoeld om een acute aanval van benauwdheid te stoppen. Voorbeelden zijn ipratropium, salbutamol, terbutaline en de combinatie van ipratropium met fenoterol.
• Langwerkende luchtwegverwijders werken pas na ongeveer een kwartier en de werking houdt ongeveer een halve dag aan. Ze worden gebruikt door mensen die regelmatig last hebben van astma-aanvallen, om een aanval van benauwdheid te voorkomen. Voorbeelden zijn formoterol, salmeterol en tiotropium.

Luchtwegbeschermers om te inhaleren
Luchtwegbeschermers om te inhaleren zijn bijnierschorshormonen, ook wel corticosteroïden genoemd. Deze middelen werken ontstekingsremmend en beschermen de luchtwegen tegen prikkels die benauwdheid veroorzaken. Hierdoor zal de conditie van de longen verbeteren en zal het aantal aanvallen van benauwdheid afnemen. Voorbeelden zijn beclometason, budesonide, fluticason en mometason.

Bijnierschorshormonen
Bijnierschorshormonen, ofwel corticosteroïden, om in te nemen, worden gebruikt in de vorm van een stootkuur. Dit is een behandeling van enkele dagen tot twee weken bij een tijdelijke verergering van de astma. Bijvoorbeeld prednisolon.

Montelukast
Montelukast beschermt de longen tegen prikkels die benauwdheid kunnen veroorzaken. Hierdoor worden ontstekingreacties en benauwdheid verminderd en voorkomen. De arts schrijft montelukast voor wanneer de behandeling met luchtwegbeschermers en kortwerkende luchtwegverwijders onvoldoende helpen.

Omalizumab 
Omalizumab vermindert de kans dat stoffen vrijkomen die de luchtwegen laten samentrekken. Als u in contact komt met prikkels die de benauwdheid veroorzaken krijgt u zo minder snel een aanval. Het aantal aanvallen van benauwdheid neemt dus af.

Anti-allergiemiddelen van het cromonen-type
Anti-allergiemiddelen van het cromonen-type zijn middelen die voorkomen dat er in de luchtwegen stoffen vrijkomen die deze laten samentrekken. Hierdoor zal het aantal aanvallen van benauwdheid afnemen. Ze worden voornamelijk voorgeschreven bij allergische vormen van astma, wanneer behandeling met een luchtwegbeschermer van het corticosteroïd-type niet mogelijk is. Cromonen werken in het algemeen minder goed dan corticosteroïden. Bijvoorbeeld cromoglicinezuur.

Theofylline
Theofylline is een luchtwegverwijder die niet wordt geïnhaleerd. Dit middel wordt nauwelijks meer gebruikt bij astma.