Inhoud

• Wat is blaasontsteking bij vrouwen?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Blaasontsteking bij vrouwen

Wat is blaasontsteking bij vrouwen?

De binnenkant van uw blaas is ontstoken. Dat komt door bacteriën.

Blaasontsteking komt veel voor. Vooral bij:

• vrouwen tussen de 15 en 24 jaar
• vrouwen ouder dan 65 jaar

Een blaasontsteking komt door bacteriën.

• Bacteriën komen via de plasbuis in de blaas.
• Ze gaan aan de binnenkant van de blaas vastzitten. Die gaat ontsteken.

Vaak is het de bacterie die bij iedereen in de darm leeft. Deze zit ook rond de anus (het poepgat) en de plasbuis.

Vrouwen krijgen vaker een blaasontsteking dan mannen:

• Doordat bij vrouwen de uitgang van de plasbuis dichterbij de anus ligt.
• Ook is de plasbuis van vrouwen korter.
• Bacteriën uit de anus komen zo makkelijker bij de plasbuis en blaas.
• Ook tijdens de seks komen bacteriën in de plasbuis. Daarom kunt u na de seks blaasontsteking krijgen.

U heeft ook meer kans op een blaasontsteking:

• als u uw blaas niet helemaal leeg kunt plassen
• na de overgang
• als u blaasstenen of nierstenen heeft
• als uw afweer minder goed is, zoals bij diabetes of door medicijnen die uw afweer remmen
• als u een urine-katheter heeft (een slangetje door de plasbuis naar uw blaas)
• als u seks heeft met een condoom of pessarium, vooral als daar een zaad-dodend glijmiddel op zit
• bij een zwangerschap

Een blaasontsteking is niet besmettelijk.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Bij blaasontsteking:

• Drink veel: 2 tot 3 liter per dag (bijvoorbeeld water, thee of melk).

Cranberry of vitamine C slikken helpt niet als u een blaasontsteking heeft.

Zo voorkomt u dat u weer blaasontsteking krijgt: 

• Blijf veel drinken: 2 tot 3 liter per dag (bijvoorbeeld water, thee of melk).
• Ga direct plassen als u voelt dat u moet.
• Plas de blaas helemaal leeg.
• Plas direct na het vrijen. Bacteriën die tijdens het vrijen in de plasbuis zijn gekomen, plast u dan snel weer uit.
• Gebruik geen zaad-dodend glijmiddel bij het vrijen. 
• Heeft u vaak blaasontsteking? Lees dan ook Ik heb vaak blaasontsteking. 

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Bel dezelfde dag uw huisarts of huisartsenpost als u blaasontsteking heeft én 1 van deze dingen klopt voor u:

• U heeft koorts (38 graden of hoger), Meet de temperatuur via de anus (poepgat).
• U voelt zich ziek.
• U heeft pijn in uw zij. 
• U bent zwanger.
• U heeft diabetes of een ziekte van uw nieren of blaas.

Bel op werkdagen uw huisarts als u blaasontsteking heeft en 1 van deze dingen klopt voor u:

• U heeft veel last en wilt niet afwachten.
• U heeft afgewacht en de klachten zijn na 1 week niet minder.
• U heeft 2 dagen na het slikken van de laatste pil antibiotica nog steeds klachten.

Neem weer een potje verse urine mee. Dat wordt weer onderzocht.

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Paracetamol
Bij de meeste vrouwen gaat een blaasontsteking vanzelf over binnen 1 week. Als u weinig klachten heeft dan kunt u eerst kijken of uw klachten vanzelf over gaan. Als u in deze periode last heeft van pijn, dan kunt u een paar dagen paracetamol gebruiken. Gaan uw klachten niet over of worden ze erger? Neem dan contact op met uw arts.

Sommige vrouwen hebben bij een blaasontsteking meer kans dat de ontsteking erger wordt. Er kan dan een ontsteking van de nierbekken ontstaan. Dit kan gebeuren bij vrouwen die eerder een nierbekkenontsteking hebben gehad, zwangere vrouwen, vrouwen met suikerziekte, vrouwen met minder weerstand (bijvoorbeeld door medicijnen) en vrouwen met een nierziekte of blaasziekte. Daarom krijgen deze vrouwen meteen antibacteriële middelen.

Antibacteriële middelen
Antibacteriële middelen werken tegen infecties veroorzaakt door bacteriën, zoals blaasontstekingen. Het is van belang dat de kuur geheel wordt afmaakt.

Afhankelijk van het soort bacterie en de ernst van de ontsteking wordt een bepaald antibacterieel middel voorgeschreven.

• Nitrofurantoïne doodt bacteriën. Het komt na inname vrij snel via de nieren in de urine terecht. Daarom is het erg geschikt bij infecties van de urinewegen, zoals een blaasontsteking. Nitrofurantoïne wordt gebruikt bij eenvoudige blaasontstekingen. Nitrofurantoïne wordt ook gebruikt om urineweginfecties te voorkomen bij mensen die vaak, meer dan drie keer per jaar, blaasontstekingen hebben.
• Fosfomycine doodt bacteriën. Fosfomycine-korrels worden gebruikt bij eenvoudige blaasontstekingen. Fosfomycine-infuus bij diepergelegen urineweginfecties.
• Trimethoprim doodt vele soorten bacteriën. Het dringt door in de bacterie en verhindert de aanmaak van een voor de bacterie essentiële stof. Hierdoor sterft de bacterie af. Trimethoprim wordt gebruikt bij eenvoudige blaasontstekingen. Trimethoprim wordt ook gebruikt om blaasontstekingen te voorkomen bij mensen die vaak, meer dan drie keer per jaar, blaasontstekingen hebben.
• Amoxicilline doodt vele soorten bacteriën en heeft een goede opname in het lichaam. Het blokkeert een eiwit dat een belangrijke rol speelt bij de bacteriegroei waardoor de bacterie afsterft. Amoxicilline kan gebruikt worden bij blaasontstekingen als nitrofurantoïne en trimethoprim niet in aanmerking komen. Bij sommige patiënten wordt amoxicilline afgebroken door bacteriën zodat het zijn werking niet meer kan doen. Clavulaanzuur gaat dit tegen en verbetert zo het effect van amoxicilline. Voorbeelden zijn amoxicilline, amoxicilline in combinatie met clavulaanzuur.
• Antibiotica van het sulfonamide-type doden vele soorten bacteriën. Ze dringen door in de bacterie en verhinderen de aanmaak van een stof die essentieel is voor de bacterie. Hierdoor sterft de bacterie. Sulfonamiden worden gebruikt bij blaasontstekingen als nitrofurantoïne, trimethoprim en amoxicilline niet in aanmerking komen. Voorbeeld is sulfamethoxazol in combinatie met trimethoprim.
• Chinolon-antibiotica remmen de groei van vele soorten bacteriën. Ze blokkeren een eiwit dat een belangrijke rol speelt bij de bacteriegroei. Hierdoor kan de bacterie zich niet meer vermenigvuldigen en sterft af. Chinolon-antibiotica worden gebruikt bij blaasontstekingen door bacteriën die niet gevoelig zijn voor bovenstaande middelen. Voorbeelden zijn ciprofloxacine, levofloxacine, norfloxacine en ofloxacine.
• Tetracycline-antibiotica remmen de groei van vele soorten bacteriën. Ze remmen de eiwitaanmaak van de bacterie. Een bacterie die geen eiwit kan aanmaken kan zich niet meer vermenigvuldigen en sterft af. Tetracycline antibiotica worden gebruikt bij urineweginfecties door bacteriën die niet gevoelig zijn voor bovenstaande middelen. Voorbeeld is tetracycline.
• Cefalosporine-antibiotica doden vele soorten bacteriën. Ze blokkeren een eiwit dat een belangrijke rol speelt bij de bacteriegroei, waardoor de bacterie afsterft. Cefalosporine-antibiotica worden gebruikt bij blaasontstekingen door bacteriën die niet gevoelig zijn voor bovenstaande medicijnen. Voorbeelden zijn cefotaxim, cefuroxim en cefalexine.
• Carbapenem-antibiotica doden vele soorten bacteriën. Ze remmen een eiwit dat belangrijk is voor de bacteriegroei, waardoor de bacterie doodgaaat. Voorbeeld is meropenem.
• Aminoglycoside-antibiotica doden vele soorten bacteriën. Ze grijpen in op de eiwitaanmaak binnen de bacterie. Een bacterie kan zonder eiwitten niet verder groeien. Hierdoor sterft de bacterie. Een voorbeeld is gentamicine.
• Glycopeptide-antibiotica doden verschillende soorten bacteriën door de bouw van de bacteriewand te belemmeren. Hierdoor wordt de bacteriewand erg zwak en valt de cel uiteindelijk uit elkaar. Een voorbeeld is teicoplanine.
• Piperacilline met tazobactam doodt vele soorten bacteriën en het blokkeert een eiwit dat belangrijk is voor de bacteriegroei waardoor de bacterie doodgaat. Het wordt gebruikt bij blaasontstekingen door bacteriën die niet gevoelig zijn voor bovenstaande medicijnen. Bij sommige patiënten wordt piperacilline afgebroken door bacteriën zodat het zijn werking niet meer kan doen. Tazobactam gaat dit tegen en verbetert zo het effect van piperacilline.
• Methenamine doodt sommige soorten bacteriën doordat het in een zuur milieu in formaldehyde en ammoniak splitst. Formaldehyde beschadigt bijvoorbeeld het DNA van de bacterie en het remt de reparatie van het DNA. Hierdoor gaan de bacteriën dood. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie minder worden.

Heeft u vaak last van een blaasontsteking? Uw arts kan er dan voor kiezen om u alvast een recept voor de antibiotica voor te schrijven. Maar u gaat deze antibiotica NIET meteen innemen. Bij een blaasontsteking gaat u eerst een paar dagen kijken of uw klachten vanzelf over gaan. Gaan uw klachten niet over of worden ze erger? Dan kunt u de antibiotica bij de apotheek ophalen en gebruiken.

Flucytosine
Flucytosine wordt gebruikt bij een blaasontsteking die wordt veroorzaakt door de gist Candida. Flucytosine verhindert dat de Candida-gist eiwitten aanmaakt. Om te groeien heeft de gist eiwitten nodig. Hierdoor sterft de Candida-gist.

Estriol
Estriol is een oestrogeen, een vrouwelijk geslachtshormoon. Bij sommige vrouwen ontstaan blaasontstekingen door een te kort aan oestrogeen na de menopauze. Estriol kan worden gebruikt om deze blaasontstekingen te voorkomen bij vrouwen die hier vaak, meer dan drie keer per jaar, last van hebben.

Estriol vult de hoeveelheid oestrogenen aan in het slijmvlies van de vagina en herstelt de natuurlijke balans van voor de menopauze. Hierdoor krijgen bacteriën, die blaasontsteking veroorzaken, geen kans. Voorbeelden zijn estriol vaginale zetpil, estriol vaginale crème en estriol tabletten.

Bij blaaspijnsyndroom (interstitiële cystitis):

Dit is een vorm van blaasontsteking die niet komt door bacteriën en duurt vaak erg lang. Daarom helpen antibiotica niet.

Dimethylsulfoxide (DMSO)
Dimethylsulfoxide wordt gebruikt bij blaaspijnsyndroom. Dimethylsulfoxide helpt, bij sommige mensen, de verschijnselen van de ziekte te verminderen.

Pentosanpolyzwavelzuur
Pentosanpolyzwavelzuur wordt gebruikt bij mensen met blaaspijnsyndroom. Bijvoorbeeld als ze pijn hebben in hun blaas en vaak moeten plassen. Pentosanpolyzwavelzuur kan bij sommige mensen de pijn in de blaas verminderen en kan ervoor zorgen dat ze minder vaak moeten plassen.